Międzynarodowe Centrum "Domus Galilaeae” znajduje się przy szczycie góry zwanej Błogosławieństw, stromo wznoszącej się prawie 300 metrów nad Kafarnaum (hb. Kefar Nachum, Wioska Nachuma) i Tabge (gr. Heptapegon, hb. Ein Sheva, siedem źródeł), w miejscu cudownego rozmnożenia chleba. Domus Galilaeae, znajduje się około kilometra od ruin w Korazim, na tak zwanym płaskowyżu Korazim. Miejscowa tradycja nazywa to miejsce „miejscem drzew błogosławieństwa”, przy starożytnym szlaku łączącym Damaszek z Galileją, przechodzącym przez Korazim, Kafarnaum, i wzdłuż jeziora Galilejskiego: la via maris, jedna z najważniejszych dróg komunikacyjnych starożytnego wschodu
Miejsce Kazania na Górze i powołania 12 apostołów
W swojej Ewangeli, Mateusz opisuje następujący, po kuszeniu na pustyni, powrót Jezusa do Galilei i powołanie pierwszych apostołów, oraz Jego misję w regionie Galilei i Dekapolu (roz.5,1-20)
«Jezus, widząc tłumy, wyszedł na górę. A gdy usiadł, przystąpili do Niego Jego uczniowie. Wtedy otworzył swoje usta i...»
wygłosił Kazanie na Górze. W paralelnym tekście Łukasza (roz,6,12), wciąż w kontekście misji w Galilei, Jezus;
«wyszedł na górę, aby się modlić, i całą noc spędził na modlitwie... Z nastaniem dnia przywołał swoich uczniów i wybrał spośród nich dwunastu, których też nazwał apostołami... Zeszedł z nimi na dół i zatrzymał się na równinie... Był tam duży poczet... A On podniósł oczy na swoich uczniów i mówił »
Obie wersje tylko pozornie są ze sobą sprzeczne, ponieważ Łukasz przedstawia zwyczajowe postępowanie Jezusa. Oddala się na odosobnione wyżyny, by modlić się w samotności, po czym zstępuje i przemawia do tłumów. W Galilei jak i w Judei, wybierał On miejsca otwarte i wygodne. Obie wersje, w orginale napisane po grecku, używają zwrotu «το ορος», wyrażenia wskazującego dokładne miejsce, dobrze znane ówczesnym ludziom. Z kontekstu wynika, iż góra (το ορος), znajdowała się w pobliżu Kafarnaum. W oparciu o najstarsze świadectwa, Kościół pierwotny utożsamiał miejsce Kazania i powołania dwunastu dokładnie na wzniesieniu znajdującym się tuż za Kafarnaum i Tabgą
Po inwazji perskiej i następnie arabskiej, utracono dokładne odniesienia, w szczególności dotyczące położenia samych miast: Kafarnaum, Tabgi i Korazim. Uczeni i poszukiwacze, na początku XX wieku, stawiali różne hipotezy dotyczące położenia Góry Błogosławieństw. Niektórzy utożsamiali ją z Rogami Hittinu (Qurun-hattun) lub z górą Tabor. W ostatnich dziesięcioleciach, hipotezy te poddano w wątpliwość, z powodu słabości podstaw i przede wszystkim dzięki odkryciom archeologicznym, prowadzonym przez frańciszkańską Kustodię Ziemi Świętej. W latach 1905-1915 odkryto i wydobyto na światło dzienne dużą część Kafarnaum. W 1925 roku, udało się zidentyfikować ruiny w Korazim, a w 1932 odkryto także pozostałości kościoła bizantyjskiego w Tabdze, w miejscu rozmnożenia chleba i ryb. Opierając się na tych odkryciach archeologicznych, uczeni zgadzają się co do tego, że góra, wznosząca się ponad Kafarnaum i Tabgą, jest miejscem Kazania na Górze oraz powołania dwunastu. Trudnością pozostaje dokładna identyfikacja miejsca gdzie wygłoszone zostały błogosławieństwa. Egira pątniczka, w IV wieku, podała dokładne wskazówki, pisząc w swoim dzienniku podróży:
« niedaleko Kafarnaum... na pobliskiej górze... jest wzniesienie (specula) [1] na które Jezus wstąpił i głosił błogosławieństwa ... »
W okresie wypraw krzyżowych, Kompendium De Situ Urbis Jerusalem, napisane około 1130 roku, opisuje miejsce Kazania na Górze jako wzniesienie, znajdujące się około tysiąc metrów od Tabgi. Niedługo potem, w 1172 roku, Teodoryk opisuje Jezusa głoszącego Kazanie na górze, położonej blisko Tyberiady. Burchardus, w 1283 roku był jeszcze dokładniejszy: odnosi on miejsce nauczania, według miejscowych tradycji do wzniesienia, leżącego przy drodze z Safedu, podążając drogą w kierunku wschodnim (droga biegnąca obok Domus Galilaeae), wznoszącego się ponad Tabgą. Stąd, pisał Burchardus, można podziwiać wspaniałą panoramę całego jeziora i Galilei aż do góry Hermon i Libanu. W dzisiejszych czasach, coraz poważniej spogląda się na zwyczaje beduinów, miejscowe tradycje, bardze stare, i nieprzerwanie przekazywane wśród nich. Tradycje te wypełniają historyczną lukę między czasami Kościoła pierwotnego i wyprawami krzyżowymi. Wychodząc od tych przekazów, współcześni uczeni utożsamiają miejsce nauczania Jezusa z miejscem, gdzie znajduje się Domus Galilaeae. Klemens Kopp, znawca miejscowych tradycji beduinów, przedstawił trzy argumenty na korzyść tej hipotezy. Napisał on:
«Bardzo mocne dowody potwierdzają, że Kazanie na górze zostało wygłoszone w pobliżu błogosławionych drzew:»
- Długowieczna, miejscowa tradycja beduinów, została dokładnie zbadana w odniesieniu do starożytnych i średniowiecznych źródeł. Beduini nazywali grupę tysiącletnich drzew Es-sajarat el-mubarakat, co znaczy: błogosławione drzewa Mesjasza (Issa). Te trzy dwutysięczne drzewa: terebint, dąb i głożyna, znajdowały się do 1913 roku na terenie, gdzie dziś wznosi się Domus Galilaeae. Te drzewa były czczone przez beduinów, joko wspomnienie obecności Mesjasza. W 1913 roku, jeden z beduinów ściął dwa z drzew, dąb i głożynę, co spowodowało oburzenie pozostałych beduinów i przyczyniło się do sprzedaży terenu franciszkanom. Dziś pozostał jedynie terebint.
- Obszar z błogosławionymi drzewami, nazywany był przez beduinów także der makir, co przypomina greckie słowo μακαριοι, błogosławieni/szczęśliwi i co można przetłumaczyć jako monaster błogosławieństw, gdzie według tradycji znajdował się monaster eremitów.
- Zgodność z opisem ewangelicznym: "miejsce pozwalało na przebywanie w samotności i w tym samym czasie było ono łatwo dostępne dla ludu przychodzącego drogą od strony jeziora i wznoszącą się wzdłuż wadi ed-dshamus. Wyżyna ta była lekko pochylona w stronę wadi (wysuszone formy dolinne występujące na suchych pustyniach. W czasie pory deszczowej wypełniają się wodą tworząc szerokie, długie i kręte rzeki), i dzięki temu było tam wystarczająco dużo miejsca dla wielkiego tłumu..." [2]
Jedynym miejscem na Górze Błogosławieństw, z którego bez przeszkód można oglądać całe jezioro tyberiadzkie, Jordan i Hermon, jest właśnie miejsce na którym znajdują się drzewa błogosławione. Tak właśnie Barnabe Meitermann i P. Lievin de Hamme odnoszą się do tradycji beduinów, według której to właśnie w pobliżu tych drzew Issa (Jezus) wygłosił Kazanie na Górze.
Góra Błogosławieństw utożsamiana jest przez wielu uczonych z miejscem w Galilei, gdzie Jezus po swym zmartwychwstaniu, wyznaczył apostołom spotkanie, przed posłaniem ich do ewangelizowania wszystkich narodów (Mt.28,10) [3]. Według Mateusza, miejscem gdzie Jezus spotkał się z apostołami była:
«το ορος» (góra)
Tego samego słowa Mateusz używa do wskazania miejsca gdzie Jezus wygłosił Kazanie. Także tu użyto w języku greckim przedimka określonego το , wskazującego na to, że ta góra (poprzez zastosowanie antonomazji; zastąpienie nazwy własnej inną nazwą, epitetem), musiała być znana odbiorcom. Mateusz dodaje, że ta góra była miejscem w jakim Jezus:
«εταξατο αυτοις» [4]
To wyrażenie można przetłumaczyć na trzy różne sposoby:
1.«Na górę, tam, na którą Jezus im wskazał»
Ta forma , najczęściej używana w tłumaczeniach współczesnych, wydaje się mało prawdopodobna:
- Jezus wcześniej nie wspomina o żadnej górze.
- Kto tłumaczy w taki sposób, z konieczności musi dokonać wzmocnienia tekstu i tłumaczyć ου (gdzie) przy pomocy idiomów dotyczących zmiany (od ruchu lub czasu do miejsca, w którym, na którą), lub dla uzupełnienia sensu zdania koniecznym jest dodanie „gdzie Jezus im nakazał pójść...”. Inaczej zdanie nie ma znaczenia dokonanego. Przysłówek (gdzie?) wskazuje na miejsce w którym coś wcześniej się dokonało.
- Tradycja nigdy nie używała tego tłumaczenia
2. «Na górę, na której Jezus ich ustanowił.»
To znaczy na górę gdzie Jesus, według Łukasza, wybrał i ustanowił 12 apostołów. To jest dokładne tłumaczenie Wulgaty, (Versio Vulgata):
«ubi Jesus contituerat illis»
3. «Na górę, na której Jezus przekazał im swoje polecenia»
W tym przypadku, Mateusz odnosiłby się do góry, na której Jezus przekazał uczniom polecenia, to znaczy, głosił Kazanie , nowe prawo, nową Torę.
Drugie i trzecie tłumaczenie, mimo iż wydają się różne, nie są sprzeczne ze sobą co do lokalizacji góry.
Inni uczeni, będąc w zgodności z ojcami Kościoła, utrzymują, iż to spotkanie na górze w Galilei jest zgodne z tym między Chrystusem i 500 uczniami. Według Pixnera, [5] nowina o spotkaniu zmartwychwstałego Chrystusa z braćmi, w Galilei i w określonym czasie, 25 dni przed Zesłaniem Ducha Świętego, kiedy to zebrało się nie 11 ale 500 braci, [6] którzy byli obecni, kiedy to Jezus powierzał apostołom misję głoszenia Ewangelii.
Podsumowując: dokładna lokalizacja miejsca głoszenia Kazania na Górze jest niezmiernie trudna. To co jest pewne to fakt, iż Góra Błogosławieństw jest miejscem gdzie Jezus powołał uczniów i wygłosił Kazanie. Także, z dużym prawdopodobieństwem, jest to miejsce gdzie Jezus spotkał się z uczniami po zmartwychwstaniu i skąd posłał ich na ewangelizację narodów.
Miejsce to było często odwiedzane przez Jezusa, w czasie swoich podróży misyjnych między Kafarnaum i Korazim, oraz innymi miejscami leżącymi na brzegu jeziora. Miejsce z błogosławionymi drzewami, jest jednym z miejsc najbardziej naznaczonych obecnością Jezusa, i przedstawiających piękną i malowniczą scenerię: Jam Kinneret, nad którym rozwinęła się ogromna część życia Jezusa Chrystusa.
«Z tego krajobrazu wyłania się tajemnicza siła która przywołuje. Dla tego komu nie brak wrażliwości, (to idealne miejsce) aby medytować Kazanie na Górze...» [7]
Przypisy
[1] Rękopisy Egiry pątniczki zawierają słowo specula, czyli wzniesienie, wzgórze. Niektórzy jednak, w miejsce specula, wstawiają speluna, czyli jaskinia, jak np. Bargil Pixner. Klemens Kopp nie zgadza się jednak z tą interpretacją: nigdy nie używa się czasownika ascendere, w odniesieniu do jaskini, natomiast używa się go w związku ze wzgórzem, wzniesieniem. W przeciwnym razie wystąpienie Jezusa nazywałoby się Kazaniem w Jaskini a nie Kazaniem na Górze.
[2] Klemens Kopp, "Die Heiligen Stratten der Evangelien", Regensburg, 1959, st. 265 i następne.
[3] Mt. 28,10 “Idźcie i oznajmijcie moim braciom: niech idą do Galilei, tam Mnie zobaczą”.
[4] Etaxato, ἐτάξατο, Aoryst czasownika τάσσω, (wskazać, polecać).
[5] Bargil Pixner, “Z Jezusem w Jerozolimie”, st. 167
[6] I Kor. 15,6. Biblia Jerozolimska, ed.Pallottinum.
[7] Isidro Goma Civit, "Ewangelia według św. Mateusza", część II, st. 197